فرش دستباف بهعنوان یکی از ارزشمندترین و ماندگارترین وسایل خانههای ایرانی، نیازمند مراقبت ویژهای است. با این حال، عوامل مختلفی ممکن است به مرور زمان به فرش آسیب برسانند و آن را نیازمند ترمیم و رفوگری کنند. در این مقاله به بررسی دلایل آسیبدیدگی فرش، نقش چسب در رفوگری و انواع چسبهای مناسب برای این کار میپردازیم.
عوامل آسیبزننده به فرش
فرشهای دستباف به دلایل مختلفی ممکن است دچار آسیب شوند که برخی از این دلایل طبیعی و برخی ناشی از شرایط محیطی یا نگهداری نادرست هستند. این آسیبها میتوانند به مرور زمان جدیتر شوند و نیاز به رفو و ترمیم فرش ایجاد کنند.
- سایش و پاخوردگی زیاد
فرشهایی که در محیطهای پررفتوآمد مثل راهروها یا سالنهای پذیرایی پهن میشوند، بیشتر در معرض سایش قرار دارند. این سایش مداوم به تدریج الیاف فرش را تضعیف کرده و ممکن است باعث پارگی یا خرابی بافت فرش شود. - ریزش مایعات و مواد شیمیایی
ریختن آب، چای، قهوه یا حتی مواد شیمیایی مثل شویندهها روی فرش، علاوه بر ایجاد لکه، میتواند به عمق بافت فرش نفوذ کند و به الیاف آن آسیب برساند. در صورت عدم پاکسازی سریع، این مواد ممکن است باعث تغییر رنگ و کاهش عمر فرش شوند. - آفتها و حشرات
بید و سایر حشرات، از جمله دشمنان اصلی فرش دستباف هستند. این حشرات از الیاف طبیعی فرش تغذیه میکنند و میتوانند در مدت کوتاهی خسارات زیادی به فرش وارد کنند. - نور مستقیم خورشید
قرار گرفتن طولانیمدت فرش در معرض نور خورشید، میتواند باعث کمرنگ شدن یا حتی تغییر رنگ قسمتهایی از فرش شود. این اتفاق بیشتر در فرشهای با رنگهای طبیعی و دستباف رخ میدهد. - پارگی و شکافها
فرش ممکن است به دلیل کشیده شدن با اجسام تیز یا ضربات ناگهانی دچار پارگی شود. این نوع آسیبها معمولاً به سرعت مشهود هستند و اگر به موقع ترمیم نشوند، میتوانند به سایر بخشهای فرش سرایت کنند.
کاربرد چسب رفوگری در ترمیم فرش
چسب رفوگری در فرایند ترمیم فرش دستباف نقش مهمی ایفا میکند. این چسبها به منظور بازسازی قسمتهای آسیبدیده فرش استفاده میشوند و میتوانند به بازگشت ظاهر اولیه فرش کمک کنند. از چسب رفوگری برای ترمیم پارگیها، شکافها و جدا شدن بافتها استفاده میشود. با این حال، انتخاب نوع مناسب چسب بسته به نوع آسیب و جنس فرش اهمیت زیادی دارد.
انواع آسیبهای فرش
آسیبهایی که به فرش وارد میشود، میتوانند از لحاظ شدت و گستردگی متفاوت باشند. این آسیبها به سه دسته کلی تقسیم میشوند:
آسیبهای درجه یک (شدید)
این دسته شامل پارگیهای بزرگ، شکافهای عمیق و آسیبهای گستردهای است که نیاز به ترمیم اساسی دارند. در این موارد معمولاً رفوگری حرفهای و استفاده از چسبهای بسیار قوی لازم است. آسیبهای شدید ممکن است ناشی از سایش شدید یا حمله حشرات باشند.
آسیبهای درجه دو (متوسط)
در این نوع آسیب، فرش ممکن است دچار پارگیهای کوچک، جدا شدن الیاف در بخشهایی محدود یا رنگپریدگی شود. برای ترمیم این نوع آسیبها میتوان از چسبهای رفوگری مناسب استفاده کرد و با کمی دقت، ظاهر فرش را بهبود بخشید.
آسیبهای درجه سه (جزئی)
آسیبهای سطحی شامل لکههای جزئی، ساییدگیهای کوچک یا شکافهای ریز است. ترمیم این نوع آسیبها معمولاً به سادگی و با استفاده از چسبهای رفوگری مناسب انجام میشود. این نوع آسیب را میتوانید خود در منزل انجام دهید اما در صورت عدم تمایل قالیشویی ها نیز این کار را معمولا انجام میدهند.
انواع چسب رفوگری و بهترین آنها
برای ترمیم فرش، انواع مختلفی از چسبهای رفوگری وجود دارد که بسته به نوع آسیب و جنس فرش انتخاب میشوند. در ادامه به معرفی چند نوع چسب رایج و کاربردهای هر یک میپردازیم.
چسب لاتکس
اگر برای شما هم سوال است که چه چسبی برای فرش دستباف مناسب است، چسب لاتکس یکی از بهترین گزینهها برای ترمیم فرشهای دستباف است. این چسب به دلیل انعطافپذیری بالا و تطابق خوب با الیاف طبیعی، پس از خشک شدن ترک نمیخورد و مقاومت خوبی دارد. همچنین چسب لاتکس به دلیل غیر سمی بودن، انتخاب مناسبی برای ترمیم فرشهای آسیبدیده به شمار میآید.
چسب پلیاورتان
چسب پلیاورتان نیز از قدرت چسبندگی بسیار بالایی برخوردار است و برای ترمیم بخشهایی از فرش که نیاز به استحکام بیشتری دارند، مناسب است. این چسب همچنین در برابر رطوبت و حرارت مقاوم است و گزینه مناسبی برای مناطق مرطوب محسوب میشود.
چسب سیلیکونی
چسب سیلیکونی نیز به دلیل انعطافپذیری بالا و مقاومت در برابر رطوبت، برای ترمیم فرشهایی که در معرض آب و رطوبت قرار دارند، مناسب است. این نوع چسب به خوبی با الیاف فرش ترکیب شده و بافت آسیبدیده را تقویت میکند.
استفاده از چسب رفوگری یکی از بهترین روشها برای ترمیم فرشهای آسیبدیده است. انتخاب نوع چسب بسته به میزان آسیبدیدگی و نوع فرش اهمیت زیادی دارد. چسبهای لاتکس و پلیاورتان برای ترمیم آسیبهای شدید و چسب سیلیکونی برای آسیبهای جزئیتر و سطحی مناسب هستند. برای به دست آوردن بهترین نتیجه، بهتر است از رفوگران ماهر کمک بگیرید تا فرش دستباف شما به شکلی کامل و دقیق ترمیم شود.
